تعــداد زیــادی از درختــان میــوه، گیاهــان زراعــی و گیاهــان زینتــی متعلــق بــه خانــواده گلســرخیان هســتند. میوههــای دانــهدار نیــز جــزء خانــواده گلسـرخیاناند. گالبـی، سـیب و بـه از مهمتریـن و اقتصادیتریـن اعضـای ایـن زیرخانوادهانـد کـه از نظـر تغذیـهای، صنایـع تبدیلـی، کسـب درآمدهـای ارزی و اشــتغالزایی در جهــان و ایــران جایــگاه مهمــی دارنــد. مخربتریــن بیمــاری درختــان میــوه دانــهدار در جهــان بیمــاری آتشــک اســت کــه خســارت آن بــا هیچکــدام از بیماریهــای درختــان میــوه دانــهدار قابلمقایسـه نیسـت. بیمـاری بـه محصـول، میزبـان و نهالسـتانها خسـارت وارد میکنــد و بهســرعت بــه مناطــق دور و نزدیــک انتقــال مییابــد. در شــرایط محیطــی مناســب، بیمــاری بهصــورت اپیدمــی ظاهــر میشــود و خســارتی جبرانناپذیــر بــه محصــول، نهالهــای جــوان و درختــان وارد میکنــد.
اهمیت بیماری آتشک درختان میوه دانه دار
بـه دلایل زیادی خسـارت بیمـاری آتشـک پیشبینی ناپذیـر اسـت و گسـترش آن بــه نقــاط دور و نزدیــک به آســانی انجــام میگیــرد و مبــارزه قاطــع بــا آن را مشـکل کـرده اسـت. اپیدمــی بیمــاری در نقــاط آلــوده بارهــا اتفــاق افتــاده و خســارتهای جبرانناپذیــری وارد کــرده اســت. ایــن موضــوع باعــث شــده اســت تــا بــه روشهـای مختلـف سـعی در جلوگیـری از انتشـار بیمـاری و کمکـردن خسـارت آن شـود. در همیـن راسـتا کشـورهای آلـوده بـه بیمـاری یـا در معـرض آلودگـی، اقداماتـی نظیـر ایجـاد پسـتهای قرنطینـه خارجـی و داخلـی، مدیریـت کنتـرل بیمــاری بــا روشهــای مختلــف شــیمیایی و غیرشــیمیایی، ریشــهکنی بیمــاری، مبـارزه بـا حشـرات ناقـل و عـدم کندوگـذاری در باغهـا و طراحـی سـامانههای پیشآگاهــی مطابــق بــا شــرایط محیطــی هــر کشــور را مدنظــر قــرار دادهانــد. بااینحـال بیمـاری آتشـک یـک بیمـاری پیشبینیناپذیـر اسـت کـه در بعضـی از شـرایط فرصـت مبـارزه از باغـداران را میگیـرد و خسـارت جبرانناپذیـری بـه آنهـا وارد میکنـد. باکتـری عامـل بیمـاری دامنـه میزبانـی وسـیع دارد و در بیـن ایـن میزبانهـا سـیب، گالبـی و بـه از اهمیـت اقتصـادی باالیـی برخـوردارهسـتند.
برخی از ویژگیهای زیستی عامل بیماری
باکتــری amylovora Erwinia از خانــواده Enterobacteriaceae بهعنــوان عامــل بیمــاری آتشــک درختــان میــوه دانــهدار در جهــان معرفــی شــده اســت. بیـش از 200 گونـه گیاهـی از خانـواده گلسـرخیان میزبـان ایـن باکتـری بـوده و درختـان گالبـی، سـیب، بِـه، ازگیـل، زالزالـک، شیرخشـت، سـیب تـرش و تعدادی از گیاهـان زینتـی ازجملـه پیراکانتـا و گل رز از میزبانهـای مهـم و معـروف آن هســتند. در تمــام نقــاط جهــان درختــان بــه، گالبــی و ســیب اقتصادیتریــن و حسـاسترین میزبانهـای باکتـری هسـتند و ایـن در حالـی اسـت کـه خسـارت بیمـاری روی ازگیـل ژاپنـی در برمـودا، شیرخشـت در اسـترالیا و سـیب تـرش در اسـپانیا حائـز اهمیـت اسـت.
علائم بیماری
گلهـا کـه حسـاسترین انـدام در درختـان میـوه دانـهدار هسـتند، عمومـا اوایــل فصــل بهــار عالئــم آلودگــی را نشــان میدهنــد. ابتــدا حالــت آبســوخته پیــدا میکننــد و پــس از مدتــی پژمــرده میشــوند و رنــگ قهــوهای بــه خــود میگیرنــد. در ایــن مرحلــه باکتــری عامــل بیمــاری بهشــدت تکثیــر پیــدا میکنــد و باعــث آلودگــی ســایر اندامهــای گیــاه مثــل برگهــا و شــاخههای جــوان میشــود یــا باعــث نفــوذ عامــل بیمــاری بــه داخــل آوندهــا میشــود.
